Ανακοίνωση Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου επ’ ευκαιρίας της Διεθνούς Ημέρας κατά της Διαφθοράς.
Οι διεθνείς μέρες παρέχουν στο κοινό την ευκαιρία να ενημερωθεί και να ευαισθητοποιηθεί σε θέματα τα οποία προβληματίζουν τη διεθνή κοινότητα. Επίσης κινητοποιούν την πολιτική βούληση και πόρους για την αντιμετώπιση προβλημάτων που ταλανίζουν την ανθρωπότητα.
Η 9η Δεκεμβρίου γιορτάζεται ως Παγκόσμια Ημέρα κατά της Διαφθοράς, γιατί την ημερομηνία αυτή το 2003 υπογράφτηκε η Σύμβαση κατά της Διαφθοράς (United Nations Convention against Corruption) η οποία υιοθετήθηκε από την Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 31 Οκτωβρίου 2003 με το Ψήφισμα 58/4, από τα Συμβαλλόμενα Κράτη. Η εν λόγω Σύμβαση κυρώθηκε στην Κυπριακή Δημοκρατία με τον Κυρωτικό Νόμο Ν.25(ΙΙΙ)/2008.
Σύμφωνα με το Θεματικό Ενημερωτικό Δελτίο Ευρωπαϊκού Εξαμήνου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε σχέση με την Καταπολέμηση της Διαφθοράς ημερ. 22/11/2017: «Η διαφθορά αποτελεί τροχοπέδη για την οικονομική ανάπτυξη. Καθώς εκτρέπει πόρους από παραγωγικά από οικονομική άποψη αποτελέσματα, υπονομεύει την αποτελεσματικότητα των δημόσιων δαπανών. Ιδίως όταν οι δημόσιοι πόροι είναι περιορισμένοι, η διαφθορά υπονομεύει επίσης τη βιωσιμότητα των κρατικών προϋπολογισμών και μειώνει τα δημόσια κονδύλια που διατίθενται σε επενδύσεις. Σε περιπτώσεις ελλείμματος, το κόστος εξυπηρέτησης αυτού του τμήματος του χρέους το οποίο προκύπτει από τη διαφθορά έχει περαιτέρω μακροπρόθεσμο αντίκτυπο στα δημόσια οικονομικά.»
Δυστυχώς σήμερα, εν έτη 2020, οι Κύπριοι πολίτες, πλήρως αποκαρδιωμένοι, νιώθουν ότι η Διαφθορά έχει πλέον εδραιωθεί στην Κυπριακή κοινωνία χωρίς να φαίνεται ότι υπάρχει λύση στο πρόβλημα.
Η Κυβέρνηση προωθεί μια σειρά νομοσχεδίων τα οποία έχουν στόχο ακριβώς την επιμόρφωση του κοινού σε θέματα Διαφθοράς καθώς και την πάταξή της. Κορωνίδα αυτών των Νομοσχεδίων είναι ο περί της Σύστασης και Λειτουργίας Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς Νόμου του 2020.
Ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος νιώθοντας το βάρος της ευθύνης που του αναλογεί ως το θεσμικό όργανο που εκπροσωπεί τους δικηγόρους, οι οποίοι ως λειτουργοί της Δικαιοσύνης οφείλουν να υπηρετούν την Πολιτεία και το κοινό καλό, δημιούργησε την Επιτροπή κατά της Διαφθοράς με στόχο να συμβάλει στη σωστή διαμόρφωση των εν λόγω Νομοσχεδίων. Ήδη έχουν σταλεί οι πρωταρχικές μας απόψεις σε σχέση με την Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς, στην Επιτροπή Νομικών της Βουλής καθώς και άλλους αρμόδιους φορείς. Κατ’ αρχάς θεωρούμε το προτεινόμενο Νομοσχέδιο ελλιπές. Κυρίως όμως διαφωνούμε με την όλη φιλοσοφία του.
Άποψή μας είναι ότι, ως έχει το Νομοσχέδιο, η Αρχή δεν έχει καθαρούς όρους εντολής, ούτε ουσιαστικές εξουσίες διερεύνησης και δίωξης καθώς και επιβολής διοικητικών προστίμων.
Πολύ φοβόμαστε ότι εάν η Αρχή δεν έχει την εξουσία να επιβάλλει διοικητικές κυρώσεις (βλέπε το πετυχημένο παράδειγμα της Επιτρόπου Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων) ή να διεξάγει ποινικές έρευνες και να προωθεί ποινικές υποθέσεις στο Δικαστήριο μέσω του Γενικού Εισαγγελέα, οι εισηγήσεις της και τα πορίσματά της θα καταλήγουν στον κάλαθο των αχρήστων, όπως μας δίδαξε το πρόσφατο παρελθόν (βλέπε Επιτροπές για Μαρί, Οικονομία. Συνεργατισμού κτλ).
Αντιλαμβανόμαστε ότι αυτό που ζητούμε δεν είναι εύκολο διότι υπάρχει μεγάλη πίεση στην Κυβέρνηση να προωθήσει νομοσχέδια που έχουν σχέση με την καταπολέμηση της Διαφθοράς. Όμως ένα τέτοιο σοβαρό εγχείρημα πρέπει να γίνει ορθά στη βάση ανάλυσης και στρατηγικής (αξιολόγηση του προβλήματος διαφθοράς στην Κύπρο και της λειτουργίας των σχετικών υφιστάμενων θεσμών, εντόπιση των προβλημάτων που προκύπτουν από την εφαρμογή των σχετικών νόμων κατά της Διαφθοράς και εισηγήσεις αντιμετώπισής τους μέσω μιας Ανεξάρτητης Αρχής). Επιπλέον θα πρέπει να εξασφαλιστούν στην Αρχή ικανοποιητικοί πόροι και εξειδικευμένο προσωπικό. Δεν πρέπει να θεσμοθετηθεί αυτή η σημαντική Αρχή βεβιασμένα χωρίς την κατάλληλη προεργασία και το σωστό νομοθετικό πλαίσιο απλώς για να ικανοποιηθεί το εκλογικό σώμα. Διαφορετικά διατρέχουμε τον κίνδυνο η νέα Αρχή να αυξήσει τη γραφειοκρατία και το κόστος του φορολογούμενου χωρίς να έχει ιδιαίτερες εξουσίες για να βελτιώσει την κατάσταση κάτι που πολύ φοβόμαστε θα γίνει στην παρούσα περίπτωση.
Ο ΠΔΣ δηλώνει την ετοιμότητά του να συνεργαστεί με όλους τους αρμόδιους φορείς για εκπόνηση νέου νομοσχεδίου για τη δημιουργία μιας Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς με διευρυμένες εξουσίες και σκοπούς.