Σε μείζονα ζητήματα που απασχολούν το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης στην Κύπρο επικεντρώθηκε το Συνέδριο της Μονάδας Δικονομικού Δικαίου που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας το Σάββατο 14 Δεκεμβρίου 2024.
Ο ΠΔΣ εκπροσωπήθηκε στο Συνέδριο από τον Πρόεδρο του κ. Μιχάλη Βορκά, τον Πρόεδρο του Δικηγορικού Συλλόγου Κερύνειας και Μέλος του ΔΣ, κ. Νικόλα Κωνσταντινίδη και τον κ. Χάρη Δημητρίου, Μέλος του ΔΣ του Κυπριακού Κέντρου Διαιτησίας και Διαμεσολάβησης (ΚΚΔΔ).
Χαιρετίζοντας το Συμπόσιο ο κ. Βορκάς, αφού αναφέρθηκε σε χρόνιες παθογένειες, επεσήμανε ότι η αποτελεσματικότητα του δικαστικού συστήματος είναι μία από τις σημαντικότερες προϋποθέσεις για τη λειτουργία του κράτους δικαίου, την κοινωνική σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη ενός τόπου. Τόνισε δε, ότι οι όποιες πρωτοβουλίες λαμβάνονται θα πρέπει να αποβλέπουν στον πολυεπίπεδο εκσυγχρονισμό της δικαιοσύνης, επισημαίνοντας εκ νέου τον ρόλο της Πολιτείας στον καθορισμό στόχων, αποσαφηνισμένου πλάνου στη βάση χρονοδιαγραμμάτων και στη διάθεση των απαραίτητων κονδυλίων. Υπογράμμισε δε ότι η μεταρρύθμιση στα πρωτοβάθμια δικαστήρια προβάλλει ως επείγουσα και υπενθύμισε τις πάγιες θέσεις του ΠΔΣ επί του θέματος.
Ο κ. Κωνσταντινίδης, συμμετέχοντας στο πάνελ με θέμα την Διοίκηση των Δικαστηρίων ανέδειξε την ανάγκη άμεσης υλοποίησης της εισήγησης των εμπειρογνωμόνων του Ινστιτούτου Δημόσιας Διοίκησης της Ιρλανδίας για την σύσταση Ανεξάρτητης Υπηρεσίας Δικαστηρίων για τη διαχείριση και διοίκηση των δικαστηρίων καθώς και την εισαγωγή νέων διοικητικών διαδικασιών στα πρωτοκολλητεία των δικαστηρίων. Εστίασε στα δυνητικά πλεονεκτήματα μιας σύγχρονης, φιλικής προς τους χρήστες και επικεντρωμένη στους πολίτες Υπηρεσίας Δικαστηρίων αναδεικνύοντας συγχρόνως τα προβλήματα που επισωρεύει η καθυστέρηση υλοποίησης του έργου.
Τονίζεται η διαχρονική θέση του ΠΔΣ ότι το έργο θα πρέπει να υλοποιηθεί χωρίς άλλη καθυστέρηση. Παράλληλα μέσω του έργου θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι την εξουσία για λήψη αποφάσεων θα έχουν πρόσωπα με ειδίκευση σε θέματα διοίκησης, διαχωρίζοντας την άσκηση δικαστικής εξουσίας από την λειτουργία των δικαστηρίων.
Από την πλευρά του ο κ. Δημητρίου πρόβαλε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των εναλλακτικών μορφών επίλυσης διαφορών και τη θετική επίδραση που θα έχει αξιοποίησή τους στην αποφόρτιση των δικαστηρίων και ανακοίνωσε ότι το ΚΚΔΔ θα πραγματοποιήσει Μήνα Διαμεσολάβησης εντός του 2025 όπου θα δοθεί η ευκαιρία σε δικηγόρους να αξιοποιήσουν, χωρίς κόστος, τις υπηρεσίες διαμεσολάβησης του ΚΚΔΔ για υποθέσεις που εκκρεμούν ενώπιον των Δικαστηρίων.
Στο πλαίσιο του Συμποσίου, αναδείχθηκε, μεταξύ άλλων, η βραδύτητα στη λήψη αποφάσεων και την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων για εκσυγχρονισμό του συστήματος απονομής της δικαιοσύνης. Αποτέλεσμα τούτου είναι να διαιωνίζονται χρόνια προβλήματα και εντέλει να πολλαπλασιάζονται στο πλέγμα των σύγχρονων προκλήσεων.
Εκφράζουμε, ως εκ τούτου, την απογοήτευσή μας για τις αδικαιολόγητες καθυστερήσεις στην προώθηση εκσυγχρονιστικών τομών όπως είναι η Ανεξάρτητη Υπηρεσία Δικαστηρίων, η δημιουργία ψηφιακών υποδομών και η αξιοποίηση των δυνατοτήτων της τεχνολογίας, η πρόσληψη εξειδικευμένου προσωπικού, η διαρκής επιμόρφωση και κατάρτιση του προσωπικού των δικαστηρίων, η προώθηση της εμπέδωσης των εναλλακτικών μορφών επίλυσης διαφορών. Ζητήματα τα οποία αναδεικνύονται και στην ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αποτελεσματικότητα των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης.
Προαπαιτούμενα, ωστόσο, στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων είναι η άμεση λήψη αποφάσεων και η παροχή από την Πολιτεία των απαραίτητων πόρων. Καθίσταται σαφές ότι η αναβλητικότητα στη λήψη καίριων αποφάσεων αποτελεί τροχοπέδη για την έναρξη και ολοκλήρωση των επιδιωκόμενων αλλαγών, συμβατών με την αρχή του κράτους δικαίου.
Ευελπιστούμε ότι σύντομα θα ληφθούν από τους αρμόδιους αποφάσεις και θα επέλθουν ουσιαστικές αλλαγές, και δεν θα συνεχιστούν οι αποσπασματικές βελτιώσεις. Αλλαγές που θα ενισχύουν λειτουργικά τη δικαιοσύνη και το έργο των λειτουργών της.
Ο εκσυγχρονισμός του δικαστικού συστήματος και η επίλυση χρονιζόντων προβλημάτων στον χώρο της δικαιοσύνης αποτελούν αίτημα του συνόλου των πολιτών για τη διασφάλιση της απρόσκοπτης πρόσβασης στην απονομή της δικαιοσύνης και της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας.