Η Μεταρρύθμιση στη Δικαιοσύνη
Αγαπητοί Συνάδελφοι,
Ο Π.Δ.Σ. επεξεργάστηκε με τη βοήθεια επιστημονικού συμβουλίου απαρτιζόμενου από τρεις καθηγητές Πανεπιστημίου – Δρ. Χρίστο Κληρίδη, Δρ. Αχιλλέα Αιμιλιανίδη και Δρ. Κώστα Παρασκευά – και τη συνδρομή του Ιωνά Νικολάου, πρώην Υπουργού Δικαιοσύνης, τα νομοσχέδια για την Α Φάση της μεταρρύθμισης της δικαιοσύνης. Στη Β Φάση αναμένεται να θεσπισθεί ο νέος θεσμός διοίκησης των δικαστηρίων η οποία θα αυτονομηθεί και η μεταρρύθμιση των δικαστηρίων πρωτοβάθμιας δικαιοδοσίας ως επίσης και η εισαγωγή του e-justice.
Η Γ Φάση θα επανεξετάσει τη λειτουργία συνολικά του συστήματος και θα επιφέρει τις απαραίτητες αλλαγές.
Η Α Φάση αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία την 1.7.2021.
Η Β και Γ Φάση προ της λήξης της θητείας του Προέδρου Π.Δ.Σ. δηλαδή μέχρι τον Οκτώβριο του 2023.
Το Βασικό Νομοσχέδιο είναι το περί Απονομής της Δικαιοσύνης. Τα δύο άλλα, περί Δικαστηρίων Νόμος και Τροποποίηση του Συντάγματος είναι απαραίτητα για να καταστεί δυνατή η μεταρρύθμιση: όλα έχουν δημοσιευθεί στην ιστοσελίδα του Συλλόγου (http://www.cyprusbarassociation.org/index.php/el/news/7180-2020-11-07-16-19-04).
Ο Π.Δ.Σ. προτίθεται να τα εγκρίνει προκαταρκτικά και να προωθήσει στην Υπουργό Δικαιοσύνης. Θα ακολουθήσει διαβούλευση στο πλαίσιο της Ομάδας Διαβούλευσης της Υπουργού με την Επιτροπή Νομικών της Βουλής των Αντιπροσώπων. Ο Πρόεδρος μας έχει ενημερώσει και τον Διευθυντή Μεταρρύθμισης Ανωτάτου Δικαστήριού.
Ακολουθεί μία σύντομη περίληψη των βασικών προνοιών της Α Φάσης της Μεταρρύθμισης. Τυχόν σχόλια και παρατηρήσεις να σταλούν το αργότερο μέχρι την 25.11.2020 στον Π.Δ.Σ.
Η ουσία της μεταρρύθμισης είναι η εξειδίκευση σε όλα τα επίπεδα η οποία διασφαλίζει ταχύτητα και ποιότητα. Η Α Φάση συνάδει με την έκθεση Ιρλανδίας Grecoκαι άλλες εκθέσεις Ε.Ε.
Α. Το Ανώτατο Δικαστήριο
(1) Συνεχίζει με το νέο δικαιοδοτικό πλαίσιο. Πρόεδρός του είναι ο αρχαιότερος των Προέδρων των δύο τμημάτων του.
(2) Λειτουργεί σαν Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο με τη δική του σφραγίδα και σαν Ανώτατο Τριτοβάθμιο Δικαστήριο με τη δική του σφραγίδα. Οι αρμοδιότητες και δικαιοδοσίες είναι ξεχωριστές. Τα Τμήματα λειτουργούν αυτόνομα και ανεξάρτητα.
(3) Το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο με τον Πρόεδρό του σύγκειται εξ επτά δικαστών και το Ανώτατο Τριτοβάθμιο Δικαστήριο εξ επτά Δικαστών επίσης με τον Πρόεδρό του.
(4) Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καθορίζει την τελική κατανομή αφού ακούσει τις απόψεις των υφιστάμενων Δικαστών και ορίζει τους δύο Προέδρους εκ των υφιστάμενων μελών.
(5) Το Ανώτατο Τριτοβάθμιο Δικαστήριο συγκροτείται από δύο αυτοτελή Τμήματα με τριμελείς συνθέσεις:
(α) Τμήμα Αστικής Δικαιοδοσίας
(β) Τμήμα Ποινικής Δικαιοδοσίας
(6) Στα προσόντα διορισμού στα δύο Τμήματα συμπεριλαμβάνεται και η προϋπόθεση ειδικότητας στη δικαιοδοσία του κάθε Τμήματος. Μέλη ΔΕΠ νομικών σχολών ή Τμημάτων Νομικής Πανεπιστημίων θεωρούνται ότι είναι προσοντούχοι με τη προϋπόθεση 12 ετών υπηρεσίας.
Β. Το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο
(α) Ασκεί την δικαιοδοσία προβλεπόμενη από το Σύνταγμα στην Ολομέλεια ή από Τμήματα του δυνάμει διαδικαστικών κανονισμών
(β) Αποφασίζει επί παραπομπών δυνάμει του άρθρου 144 του Συντάγματος.
(γ) Αποφασίζει επί παραπομπών από το Εφετείο για θέματα μείζονος δημοσίου συμφέροντος ή γενικής δημόσιας σημασίας ή για σκοπούς συνοχής του δικαίου.
(δ) Αποφασίζει μετά από άδεια τριτοβάθμια νομικά θέματα που προκύπτουν και σχετίζονται με αλλαγή πάγιας νομολογίας ή σε θέματα δημοσίου συμφέροντος ή γενικής δημόσιας σημασίας ή για σκοπούς συνοχής του δικαίου.
(ε) Επί αιτήσεων για recusal Δικαστών του Ανωτάτου Δικαστηρίου μετά από απόρριψη τους αιτήματος.
(στ) Ενεργεί σαν Δευτεροβάθμιο Δικαστικό Συμβούλιο.
Γ. Το Ανώτατο Τριτοβάθμιο Δικαστήριο
(α) Ασκεί τη δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου δυνάμει του Συντάγματος εκτός εφέσεων.
(β) Ακούει παραπομπές από το Εφετείο σε θέματα μείζονος δημοσίου συμφέροντος ή γενικής δημόσιας σημασίας και για σκοπούς συνοχής του δικαίου.
(γ) Κατόπιν άδειας τριτοβάθμιες εφέσεις επί νομικών θεμάτων που αφορούν αλλαγή πάγιας νομολογίας ή ορθή εφαρμογή του νόμου ή μείζον ζητήματα δημοσίου συμφέροντος ή γενικής δημόσιας σημασίας ή συνοχής του δικαίου.
(δ) Δυνατόν να διατάξει αναψηλάφηση σε ποινικές υποθέσεις ενόψει νέων στοιχείων ή γεγονότα.
(ε) Ακούει recusalαιτήσεις δικαστών Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου όπου απερρίφθηκαν.
(2) (α) Η πρωτοβάθμια δικαιοδοσία του ασκείται από ένα ή περισσότερους δικαστές με δικαίωμα έφεσης.
(β) Η δευτεροβάθμια δικαιοδοσία του ασκείται υπό τριών συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου του.
Δ. Εφετείο
(1) Ασκεί δευτεροβάθμια δικαιοδοσία. Είναι 18μελές με Πρόεδρο τον οποίο ορίζει το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο.
(2) Δύναται να απαρτίζεται από τα πιο κάτω Τμήματα:
(α) Τρία Τμήματα Αστικής Δικαιοδοσίας με την δικαιοδοσία δικαστηρίων ειδικής δικαιοδοσίας
(β) Ένα Τμήμα Ποινικής Δικαιοδοσίας
(γ) Δύο Τμήματα Αναθεωρητικής Δικαιοδοσίας
Ο Πρόεδρος του Εφετείου ορίζει τους Προέδρους των Τμημάτων για τρία χρόνια.
(3) Τα προσόντα είναι 12 χρόνια άσκηση του επαγγέλματος και να είναι υψηλού ηθικού επιπέδου με ευρεία γνώση σε θέματα της δικαιοδοσίας του Τμήματος ή αποδεδειγμένη εμπειρία στο χειρισμό υποθέσεων που εμπίπτουν στην δικαιοδοσία του Τμήματος.
(4) Ενδιάμεσες αιτήσεις επί διαδικαστικών θεμάτων δυνατόν να τύχουν χειρισμού από ένα δικαστή του Τμήματος.
(5) Εφέσεις σε ενδιάμεσες πρωτόδικες αποφάσεις, εκτός για προσωρινά διατάγματα, μπορεί να τύχουν χειρισμού από ένα εφέτη του αρμοδίου Τμήματος.
Ε. Γνωμοδοτικό Δικαστικό Συμβούλιο
(1) Συμβουλευτικό Όργανο για διορισμούς Προέδρου στο Ανώτατου Δικαστήριο.
(2) Συμμετέχουν ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου, τα μέλη των δύο Τμημάτων του, ο Γενικός Εισαγγελέας και Πρόεδρος του Π.Δ.Σ.
(3) Το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο κατά τον καταρτισμό του καταλόγου προτεινόμενων υποψηφίων (τριπλάσιο του αρ. θέσεων) λαμβάνει υπόψη του την αναγκαιότητα εμπλουτισμού των δικαστηρίων από προσοντούχους δικηγόρους.
(4) Το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο καθορίζει τα κριτήρια επιλεξιμότητας.
Ε. Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο
Απαρτίζεται από 11 Μέλη
(1) Τριετής θητεία με Πρόεδρο το Πρόεδρο του Ανώτατου Τριτοβάθμιου Δικαστηρίου.
(2) Στην δικαιοδοσία του υπάγεται και το Εφετείο.
(3) Λαμβάνει υπόψη του την αναγκαιότητα εμπλουτισμού των Δικαστηρίων από προσοντούχους δικηγόρους.
(4) Μέλη
(α) Πρόεδρος και τρία Μέλη Ανωτάτου Τριτοβάθμιου Δικαστηρίου,
δηλαδή (4).
(β) Έναν Εφέτη (1)
(γ) Ένα Πρόεδρο Επαρχιακού Δικαστηρίου (1)
(δ) Ένα Ανώτερο ΕΠΔ (1)
(ε) Ένα Επαρχιακό ή Δικαστή Διοικητικού Δικαστηρίου ή Ειδικής Δικαιοδοσίας (1)
(στ) Γενικό Εισαγγελέα (1)
(ζ) Πρόεδρο Π.Δ.Σ. (1)
(η) Δικηγόρο με 25 έτη πείρα (1) – υπάρχει σκέψη να μειωθεί σε 12 χρόνια.
(5) Τα μέλη του Εφετείου, Επαρχιακών Δικαστηρίων κτλ εκλέγονται από τους ομότιμους συναδέλφους τους.
(6) Στις πειθαρχικές δεν μετέχουν οι Γ.Ε. και δικηγόροι.
(7) Για διορισμούς / προαγωγές δεν μετέχουν δικαστές με κατώτερη θέση της προς πλήρωση.
(8) Εκδίδει κανονισμούς λειτουργίας του.
(9) Το ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο ασκεί ακυρωτικό έλεγχο επί ενστάσεων.
(10) Το Πειθαρχικό Συμβούλιο για Δικαστές του Ανωτάτου Τριτοβάθμιου Δικαστηρίου λειτουργεί δυνάμει του άρθρου 133.8 του Συντάγματος και για τους Δικαστές του Ανωτάτου συνταγματικού Δικαστηρίου δυνάμει του Άρθρου 153.8. Τα Συμβούλια απαρτίζονται από τους 7 για κάθε Τμήμα.
Πρόεδρος και Μέλη Π.Δ.Σ.
Λευκωσία
9.11.2020